Trong những năm gần đây, tỷ lệ giảng viên là giáo sư, phó giáo sư, và tiến sĩ tại các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam đang tăng dần theo thời gian. Thông tin này được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố trong Hội nghị giáo dục đại học năm 2024, nhấn mạnh rằng cơ chế tự chủ đã giúp các trường nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên thông qua việc tăng cường tuyển dụng nhân sự có trình độ cao.
Cơ chế tự chủ thúc đẩy tuyển dụng và phát triển nhân lực chất lượng cao
Các trường đại học đã chủ động xây dựng đề án vị trí việc làm, tự chủ trong công tác tuyển dụng và ký kết hợp đồng với những giảng viên có trình độ tiến sĩ và năng lực nghiên cứu. Bên cạnh đó, các trường cũng đã tái cơ cấu lại bộ máy, giảm biên chế ở các vị trí hành chính và nhân viên phục vụ, đồng thời tăng cường đội ngũ giảng viên trực tiếp tham gia giảng dạy.
Nhờ cơ chế tự chủ, các cơ sở giáo dục đại học công lập có quyền tự quyết trong nhiều lĩnh vực, từ việc bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đến việc thành lập, sáp nhập, chia tách các đơn vị trong trường. Điều này đã giúp các trường định hình cơ cấu nhân lực phù hợp, tập trung vào việc nâng cao chất lượng giảng viên.
Phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao
Các cơ sở giáo dục đại học không chỉ tập trung vào việc tuyển dụng giảng viên có trình độ tiến sĩ mà còn đẩy mạnh đào tạo và bồi dưỡng giảng viên thông qua các chương trình hợp tác với các trường đại học uy tín trên thế giới. Tỷ lệ giảng viên có chức danh giáo sư và phó giáo sư cũng đang tăng dần qua từng năm, trong khi tỷ lệ trợ giảng chỉ có trình độ đại học giảm đi, phản ánh sự chú trọng của các trường trong việc chuẩn hóa đội ngũ giảng viên theo các quy định của Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học.
Ngoài ra, do sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chương trình chuyển đổi số quốc gia, các trường đại học đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý và tổ chức đào tạo. Điều này đã dẫn đến nhu cầu về nhân sự hành chính và phục vụ giảm đi, trong khi lực lượng giảng viên trực tiếp lại được tăng cường.
Những thách thức trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
Mặc dù có những kết quả tích cực, việc đào tạo và nâng cao trình độ giảng viên trong nước và nước ngoài thông qua Đề án 89 vẫn còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ giảng viên được gửi đi đào tạo nâng cao vẫn chưa đạt được mục tiêu của đề án. Việc triển khai đề án cũng gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến chỉ tiêu của những năm tiếp theo.
Bên cạnh đó, việc thu hút nhà khoa học và giảng viên có trình độ cao, đặc biệt là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài, đến giảng dạy và nghiên cứu tại các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam vẫn còn hạn chế. Đây là một thách thức lớn mà các trường đại học cần phải đối mặt và tìm cách khắc phục trong thời gian tới.